Pamuğun Tekstil Sektöründeki Yeri

Pamuk, dünya nüfusunun hızlı artışı, hayat standartlarının ve doğal elyafa olan ilginin yükselmesi, toplumların sosyo-ekonomik yapısının oluşturduğu değişikliklere bağlı olarak, üretiminde önemli artış gösteren ve değerini sürekli koruyarak geliştiren, tekstil sanayinin en önemli hammaddelerindendir. Dünyada yıllık lif pamuk üretiminde Çin, Hindistan ve ABD'nin ilk  üç sırada yer aldığı görülmektedir. Türkiye’nin lif pamuk üretimi, 2013/14 pamuk sezonu itibari ile 843 bin ton olarak gerçekleşmiş olup pamuk üretici ülkeler arasında 8. sıradadır.(Çiz.1)

Çizelge 1. Dünya lif pamuk üretimi (1000 ton) [1]

Dünya lif pamuk ihracatında ABD ilk sırada, Hindistan ikinci sırada yer almaktadır (Çiz. 2). Çin, Türkiye gibi ürettiği pamuğu yine kendi tekstil sektöründe kullanmaktadır.

Çizelge 2. Dünya lif pamuk ihracatı (1000 ton/lif) [1]

Türkiye’de Pamuk Tarımının Genel Durumu

Türkiye’de bölgesel olarak gerçekleşen lif pamuk üretiminde Güneydoğu Anadolu Bölgesinin ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Ege ve Akdeniz Bölgelerinde son 10 yıl içinde çiftçinin pamuk üretiminden vazgeçmeye başlamış olduğu görülmektedir. Eğer bu gidişat ilerleyen yıllarda da aynı şekilde devam ederse, kısmen dışa bağımlı olan tekstil sektörü, tamamen dışa bağımlı hale gelme tehlikesi ile karşı karşıya kalınabilir (Çiz. 3).

Çizelge 3. Türkiye’de bölgesel olarak lif pamuk üretim miktarları (1000 ton) [2]

Türkiye’de tekstil sanayisinin arz-talep durumuna bağlı olarak, tarımsal üretimin talebi karşılayamaz olması nedeniyle, büyük miktarlarda lif pamuk ithalatı yapılmaktadır. Türkiye’de 1980’li yıllardan itibaren tekstil sanayisinin hızla gelişimine paralel olarak, yurt içi pamuk talebi gittikçe yükselerek, pamuk üretiminin talebi karşılayamaz hale gelmesiyle birlikte, Türkiye önemli miktarlarda lif pamuk ithalatı yapar hale gelmiştir. 2013/14 pamuk sezonunda Türkiye’nin en çok pamuk ithalatı yaptığı ülkeler  arasında ABD, Yunanistan ve Brezilya ilk üç sırada yer aldığı görülmektedir (Çiz. 4).

Çizelge 4. Türkiye’nin 2013/14 pamuk sezonunda ülkelere göre ithalatı [3]

Türk tekstil, hazır giyim ve konfeksiyon sanayisinin kuruluşu ile hızla gelişerek günümüze gelmesinde, yerli pamuk üretimi önemli bir rol oynamıştır. Bu sektörlerin arz talep ilişkilerine bağlı olarak, pamuk tarımının sürdürebilirliği ve ülke ekonomisine büyük ölçülerde katkısı artırılarak devam ettirilmelidir. Türkiye’nin sahip olduğu tekstil endüstrisi gücü ile daha kaliteli iplik ve kumaş yapımına uygun çeşitlilikte lif pamuk üretiminin, iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. Çünkü pamuklu tekstil ve iplik ürünlerindeki küresel rekabet nedeniyle, lif özelliklerinin iyileştirilmesi, en son ürüne yansıyacak şekilde kalite zincirinin oluşturulması, yerli pamuk üretiminin artırılması, Türkiye ekonomisi ve dış ticareti açısından büyük önem taşımaktadır. Buna yönelik pamuğun stratejik bir ürün olarak adlandırılması ve devletin buna yönelik politikalar geliştirmesi gerekmektedir.

KAYNAKLAR

[1] Anonymous, 2014. International Cotton Advisory Committee, http://www.icac.org/cotton_info/publications/updates/2014/English/ectm8_14.pdf., URL erişim tarihi: 20.01.2015

[2] Anonim, 2015. Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri, https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul, URL erişim tarihi: 15.12.2015.

[3] Anonim, 2014. Pamuk Raporu, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı-Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, Ankara, 44s.